ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin ve Çin Savunma Bakanı General Vey Fınghı, Güneydoğu Asya Uluslar Birliğinin (ASEAN) genişletilmiş savunma bakanları toplantısı için bulundukları Kamboçya’nın Siem Reap şehrinde görüşme gerçekleştirdi.
Görüşme iki bakanın, haziranda Singapur’da düzenlenen savunma forumu Shangri-La Diyaloğu marjında yaptıkları görüşmenin akabinde bu yılki ikinci yüz yüze buluşmaları oldu.
ABD Savunma Bakanlığı Sözcüsü Pat Ryder, görüşmeye ait yaptığı açıklamada, Austin’in mevkidaşına Çin Halk Kurtuluş Ordusuna (ÇHKO) ait askeri araçların Hint-Pasifik bölgesinde “artan tehlikeli hareketlerinden” duyduğu endişeyi dile getirdiğini aktardı.
Sözcü, Austin’in, “PLA uçaklarının tehlikeli davranışlarının bölgede kaza riskini artırdığını”, “stratejik risklerin azaltılması ve operasyonel güvenliğin sağlanması için somut diyaloğa ihtiyaç duyulduğunu” lisana getirdiğini kaydetti.
Çin tarafı, şimdi görüşmeye ait açıklama yapmadı.
İki bakanın buluşması ABD ve Çin önderlerinin geçen hafta G20 Doruğu marjında yaptıkları görüşmenin akabinde geldi. Biden, görüşmede Çinli mevkidaşına iki ülke ortasındaki rekabetin çatışmaya evirilmesinden kaçınılması için irtibat kanallarının açık tutulması gereğine dikkat çekmişti.
Çin’in “gri bölge” eylemleri kaygı yaratıyor
ABD müttefiki Avustralya ve Kanada, Çin’e ilişkin uçak ve gemilerin kendi silahlı kuvvetlerine Pasifik’teki görevleri sırasında tehlikeli müdahalelerde bulunduğunu ileri sürmüştü.
Avustralya Başbakanı Scott Morrison, Çin donanmasından bir geminin 17 Şubat’ta Papua Yeni Gine ile Avustralya ortasındaki Arafura Denizi’nde, Avustralya Kraliyet Hava Kuvvetlerine ait Boeing P-8A Poseidon tipi savaş uçağına lazer doğrulttuğunu bildirmişti.
Öte yandan bir Çin savaş jetinin Avustralya uçağının yakınına gelerek metal parçalarından bir öbeği havaya saçtığı, parçaların uçağın motoruna girdiği iddia edilmişti.
Kanada da Birleşmiş Milletlerin Kuzey Kore’ye nükleer yaptırımlarının ihlal edilip edilmediğinin havadan takibi için yürüttüğü, “Neon Operasyonu” ismini verilen keşif uçuşları sırasında Çin ordusuna ilişkin savaş uçaklarının engellemesiyle karşılaştığını ileri sürmüştü.
Çin savaş uçaklarının, “Lockheed CP-140 Aurora” tipi deniz devriye uçağıyla yapılan keşif uçuşları sırasında Çin jetlerinin Kanada uçaklarına 6 ila 30 metre kadar, pilotların göz teması kurabileceği uzaklıklarda yaklaştığı, ses suratını aşarak çıkardığı uğultularla rahatsız ettiği argümanında bulunulmuştu.
Kanada ordusu, kelam konusu müdahaleler sırasında muhtemel çarpışmayı önlemek için Kanadalı pilotların uçuş güzergahını değiştirmek zorunda kaldığını belirterek, memleketler arası hava güvenliği normlarını ihlal eden müdahaleleri “profesyonellik dışı” olarak nitelemişti.
Pelosi’nin ziyaretinin ardından ilk görüşme
Lloyd ve Vey’in 90 dakika süren görüşmesi, ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin ağustos başında Tayvan’ı ziyareti nedeniyle iki ülke ortasında yaşanan tansiyonun akabinde bakanlar ortasındaki birinci direkt temas oldu.
Ada’yı kendi topraklarının parçası olarak gören Pekin yönetimi, ziyarete karşı çıkmış, “askeri karşılık” dahil karşı tedbirler alacağını duyurmuştu.
Çin ordusu, ziyaretin ardından Ada çevresinde askeri tatbikatlar başlatmış, 7 gün süren tatbikatlar Ada’nın etrafında fiili abluka oluşturmuştu. Gerçek silah ve mühimmatın kullanıldığı tatbikatlar sırasında Çin ana karasından ateşlenen güdümlü füzeler, Tayvan yakınlarındaki sulara düşmüştü.
Çin, ziyaretin ABD ile başta savunma görüşmeleri olmak üzere bir dizi iki diyalog ve müşavere sistemini iptal etmiş yahut durdurmuştu.
